ساده؛ اما پیچیده مثل صلح | دربارهی حسن کریمزاده
تندیس* | سیدامیر سقراطی: حسن کریمزاده را بیشتر با کاریکاتور و مطبوعات میشناسند؛ عضو انجمن بینالمللی روزنامهنگاران (بلژیک) و کمیته بینالمللی "طراحی برای صلح" (فرانسه) [و همچنین عضو رسمی انجمن طراحان گرافیک (ایران)] است، اما در حیطه گرافیک، آثار ماندگاری پدید آورده است. کاریکاتوریست مطبوعاتی است، اما با ایدههایش مسائل جهانی را به تصویر میکشد و با منطقِ طنز، بیمنطقی جهانِ اکنون را واکاوی میکند.
طراحی منحصربهفرد و ایدههایی جهانی نکته قابل تأمل در آثار کاریکاتور و گرافیک اوست. اما مسأله مهمتر ساماندهی منظم و معمارانه کارهاست که در آن چرخش قلم و طنز در فضای ساختارمندش به چشم میآید. در دورهای که یکنسل کاریکاتوریست از طراحی گریزان بودند و طراحی را برای کشیدن کاریکاتور لازم نمیدانستند، با طراحی قوی و شگرد بصری و ایده مناسب جای خود را در این عرصه مشخص کرد.
لوگوی نشریات "آسمان"، "نگاه نو"، "اعتماد ملی" و "شرق" از مهمترین آثار گرافیک مطبوعاتی اوست. اما طرح جلدهایش در عرصه گرافیک برای قشر کتابخوان بیشتر مورد توجه است. در طراحی جلد کتاب از کسانی است که علاقهمندان خود را یافته است. در دهسال اخیر نفراتی مانند حمیدرضا وصاف، رضا عابدینی، بیژن صیفوری، ابراهیم حقیقی و حسن کریمزاده از مهمترین و فعالترین طراحان جلد کتاب بودهاند. وصاف برای نشر "ثالث" طراحی میکرد و عابدینی برای نشر "روزنه". بیژن صیفوری برای دو نشر "آگاه" و "طرح نو"، و حقیقی هم برای دو نشر "اختران" و "مرکز" جلد میساختند. کریمزاده هم برای ناشران "نگارهآفتاب"، "هیچ"، "کوچک"، "کارنامه" [و ...] کار میکرد. اما نگاه عابدینی، صیفوری و کریمزاده خواهان بیشتری یافته بود: شاید به این خاطر که هم فونت را طراحی میکردند، هم کارشان از ظرافت و پیچیدگی برخوردار بود و هم ایده کار معنای متنوعی داشت.
طراحان گرافیک به دلیل اینکه با بیشتر ناشران مطرح کار میکنند، و کتابها را از ناشران هدیه میگیرند، اغلب کتاب نمیخرند! بیشتر؛ همیشه چشمشان روی جلد کتاب است. اما برای کتابفروش آنچه مهم است پیداکردن سریع کتاب در قفسه کتابفروشی است: بنابراین، عطف کتاب مهمتر است! اغلب طراحان به عطف بیتوجهاند و یا در تایپوگرافی چنان حروف را درهم ادغام میکنند که ناخوانا میشود؛ ازاینرو کتاب یا دیده نمیشود و یا سخت در دسترس قرار میگیرد. کریمزاده از طراحانی است که جلد و عطف کتابهایش خوانا و چشمنوازند. بیشتر، جلد کتابهای فلسفه را طراحی کرده که میبایست از نظر اندیشه و تصویر عمیق جلوه کند؛ کریمزاده اغلب با دید کاریکاتوریستی و شگرد گرافیکی، مفهومی چندپهلو را در جلد جاسازی میکند که هم چشمرباست و هم مفهومگرا: سادگی و چشمنوازی ترکیببندی و همچنین ساختارمندی ایده و چندگانگی مفهوم، نقطه قوت آثارش شده است.
بنابراین، وقتی هفتسال پیش ـ زمانی که در نشر "قصه" کار میکردم ـ قرار شد جلد کتاب "تبعید و سلطنت"، نوشته آلبر کامو را به طراح گرافیک محبوب و کارآزمودهای سفارش دهیم، کریمزاده را پیشنهاد دادم. جلد را طراحی کرد و رد پایی از روحیه اگزیستانسیالیستی کامو را به نمایش گذاشت؛ از روی جلدهایی است که متفاوتبودنش را با دیگرکتابهای آلبر کامو، به سهولت، نشان میدهد (فراموش نمیکنم که متصدی محترمۀ صدور مجوز نشر، در برگه صدور مجوز، در مقابل نام نویسنده اثر، "آلبر کامو" را با خودکار آبی "اکبر کامو" نوشته بود!).
روزی در همین تندیس و به نمایندگی از صنف کاریکاتوریست نوشت: "کاریکاتورهایم را بر روی میز آشپزخانه میکشم!". باور نکردم که ظرافت قلمگیری و هیجان خط بیانگرِ کاریکاتورهایش را در جایی در کُنج آشپزخانه بکشد که ـ به زعم خودش ـ با بوی قرمهسبزی و کلّه پردردسر کاریکاتوریست درارتباط است! او را تصور کردم در دفتر کارش در میان طرحهای متنوع ـ اعم از جلد، طرح و کاریکاتور ـ درحالیکه در کنار ارتباط مستمر با کاریکاتوریستهای مطرح جهانی و ناشران داخلی، نگاهی هم به تیتر روزنامههای سیاسی دارد و زیرزیرکی زمان مهلت ارسال اثر را به مسابقات جهانی کاریکاتور میپاید!
حسن کریمزاده اکنون در آستانه چهلسالگی است. اول باورم نشد و بعد که به سن خودم فکر کردم، پذیرفتم: نسلی در حال پیرشدن و در حال گذر از جوانی و ورود به میانسالی است و همچنان مجبور است برای اثبات منافع صنفی و داشتن حقوق اولیه با نگرانی و تشویش سر کند.
در آستانه چهلسالگی افتخارات مهمی در کارنامه هنری خود ثبت کرده است: کسب عنوان F.U.N از سوی سازمان ملل متحد (2007)، منتخب کمیته بینالمللی المپیک سوئیس به عنوان یکی از نُهکارتونیست خلاق جهان (2009)، جایزه اول مسابقه جهانی ورلد پرس کارتون، در دو دوره متوالی 2008 و 2010 (پرتغال)، تندیس طلا از مؤسسه ارتباطات تصویری "گرافیس" امریکا (2012)، منتخب نخستین دوره جایزه "برترین کارتون مطبوعاتی جهان" از شهرداری ژنو، و دریافت جایزه از کوفی عنان؛ سوئیس (2012)، نگهداری آثار در موزه ضدجنگ "مموریال" کان؛ نرماندی (فرانسه) و عضویت در کمیته طراحان هفتهنامه "کوریر اینترنشنال" (فرانسه).
حسن کریمزاده، کارتونیست صلح و گرافیست اندیشههای فلسفی است: آثارش درعینساختارمندی و استحکام بصری، از لطافتی برخوردارند که روحیه آرام و ملایم طراح و خوی صلحطلب وی را به تماشا میگذارد.
*دوهفتهنامه تندیس | شماره 229 | مرداد 1390 Tandis visual arts weekly | No. 229 | Aug. 2012
تندیس* | سیدامیر سقراطی: حسن کریمزاده را بیشتر با کاریکاتور و مطبوعات میشناسند؛ عضو انجمن بینالمللی روزنامهنگاران (بلژیک) و کمیته بینالمللی "طراحی برای صلح" (فرانسه) [و همچنین عضو رسمی انجمن طراحان گرافیک (ایران)] است، اما در حیطه گرافیک، آثار ماندگاری پدید آورده است. کاریکاتوریست مطبوعاتی است، اما با ایدههایش مسائل جهانی را به تصویر میکشد و با منطقِ طنز، بیمنطقی جهانِ اکنون را واکاوی میکند.
طراحی منحصربهفرد و ایدههایی جهانی نکته قابل تأمل در آثار کاریکاتور و گرافیک اوست. اما مسأله مهمتر ساماندهی منظم و معمارانه کارهاست که در آن چرخش قلم و طنز در فضای ساختارمندش به چشم میآید. در دورهای که یکنسل کاریکاتوریست از طراحی گریزان بودند و طراحی را برای کشیدن کاریکاتور لازم نمیدانستند، با طراحی قوی و شگرد بصری و ایده مناسب جای خود را در این عرصه مشخص کرد.
لوگوی نشریات "آسمان"، "نگاه نو"، "اعتماد ملی" و "شرق" از مهمترین آثار گرافیک مطبوعاتی اوست. اما طرح جلدهایش در عرصه گرافیک برای قشر کتابخوان بیشتر مورد توجه است. در طراحی جلد کتاب از کسانی است که علاقهمندان خود را یافته است. در دهسال اخیر نفراتی مانند حمیدرضا وصاف، رضا عابدینی، بیژن صیفوری، ابراهیم حقیقی و حسن کریمزاده از مهمترین و فعالترین طراحان جلد کتاب بودهاند. وصاف برای نشر "ثالث" طراحی میکرد و عابدینی برای نشر "روزنه". بیژن صیفوری برای دو نشر "آگاه" و "طرح نو"، و حقیقی هم برای دو نشر "اختران" و "مرکز" جلد میساختند. کریمزاده هم برای ناشران "نگارهآفتاب"، "هیچ"، "کوچک"، "کارنامه" [و ...] کار میکرد. اما نگاه عابدینی، صیفوری و کریمزاده خواهان بیشتری یافته بود: شاید به این خاطر که هم فونت را طراحی میکردند، هم کارشان از ظرافت و پیچیدگی برخوردار بود و هم ایده کار معنای متنوعی داشت.
طراحان گرافیک به دلیل اینکه با بیشتر ناشران مطرح کار میکنند، و کتابها را از ناشران هدیه میگیرند، اغلب کتاب نمیخرند! بیشتر؛ همیشه چشمشان روی جلد کتاب است. اما برای کتابفروش آنچه مهم است پیداکردن سریع کتاب در قفسه کتابفروشی است: بنابراین، عطف کتاب مهمتر است! اغلب طراحان به عطف بیتوجهاند و یا در تایپوگرافی چنان حروف را درهم ادغام میکنند که ناخوانا میشود؛ ازاینرو کتاب یا دیده نمیشود و یا سخت در دسترس قرار میگیرد. کریمزاده از طراحانی است که جلد و عطف کتابهایش خوانا و چشمنوازند. بیشتر، جلد کتابهای فلسفه را طراحی کرده که میبایست از نظر اندیشه و تصویر عمیق جلوه کند؛ کریمزاده اغلب با دید کاریکاتوریستی و شگرد گرافیکی، مفهومی چندپهلو را در جلد جاسازی میکند که هم چشمرباست و هم مفهومگرا: سادگی و چشمنوازی ترکیببندی و همچنین ساختارمندی ایده و چندگانگی مفهوم، نقطه قوت آثارش شده است.
بنابراین، وقتی هفتسال پیش ـ زمانی که در نشر "قصه" کار میکردم ـ قرار شد جلد کتاب "تبعید و سلطنت"، نوشته آلبر کامو را به طراح گرافیک محبوب و کارآزمودهای سفارش دهیم، کریمزاده را پیشنهاد دادم. جلد را طراحی کرد و رد پایی از روحیه اگزیستانسیالیستی کامو را به نمایش گذاشت؛ از روی جلدهایی است که متفاوتبودنش را با دیگرکتابهای آلبر کامو، به سهولت، نشان میدهد (فراموش نمیکنم که متصدی محترمۀ صدور مجوز نشر، در برگه صدور مجوز، در مقابل نام نویسنده اثر، "آلبر کامو" را با خودکار آبی "اکبر کامو" نوشته بود!).
روزی در همین تندیس و به نمایندگی از صنف کاریکاتوریست نوشت: "کاریکاتورهایم را بر روی میز آشپزخانه میکشم!". باور نکردم که ظرافت قلمگیری و هیجان خط بیانگرِ کاریکاتورهایش را در جایی در کُنج آشپزخانه بکشد که ـ به زعم خودش ـ با بوی قرمهسبزی و کلّه پردردسر کاریکاتوریست درارتباط است! او را تصور کردم در دفتر کارش در میان طرحهای متنوع ـ اعم از جلد، طرح و کاریکاتور ـ درحالیکه در کنار ارتباط مستمر با کاریکاتوریستهای مطرح جهانی و ناشران داخلی، نگاهی هم به تیتر روزنامههای سیاسی دارد و زیرزیرکی زمان مهلت ارسال اثر را به مسابقات جهانی کاریکاتور میپاید!
حسن کریمزاده اکنون در آستانه چهلسالگی است. اول باورم نشد و بعد که به سن خودم فکر کردم، پذیرفتم: نسلی در حال پیرشدن و در حال گذر از جوانی و ورود به میانسالی است و همچنان مجبور است برای اثبات منافع صنفی و داشتن حقوق اولیه با نگرانی و تشویش سر کند.
در آستانه چهلسالگی افتخارات مهمی در کارنامه هنری خود ثبت کرده است: کسب عنوان F.U.N از سوی سازمان ملل متحد (2007)، منتخب کمیته بینالمللی المپیک سوئیس به عنوان یکی از نُهکارتونیست خلاق جهان (2009)، جایزه اول مسابقه جهانی ورلد پرس کارتون، در دو دوره متوالی 2008 و 2010 (پرتغال)، تندیس طلا از مؤسسه ارتباطات تصویری "گرافیس" امریکا (2012)، منتخب نخستین دوره جایزه "برترین کارتون مطبوعاتی جهان" از شهرداری ژنو، و دریافت جایزه از کوفی عنان؛ سوئیس (2012)، نگهداری آثار در موزه ضدجنگ "مموریال" کان؛ نرماندی (فرانسه) و عضویت در کمیته طراحان هفتهنامه "کوریر اینترنشنال" (فرانسه).
حسن کریمزاده، کارتونیست صلح و گرافیست اندیشههای فلسفی است: آثارش درعینساختارمندی و استحکام بصری، از لطافتی برخوردارند که روحیه آرام و ملایم طراح و خوی صلحطلب وی را به تماشا میگذارد.
*دوهفتهنامه تندیس | شماره 229 | مرداد 1390 Tandis visual arts weekly | No. 229 | Aug. 2012
No comments:
Post a Comment